بسم الله الرحمن الرحیم تمهید [1]ما که طلبه بودیم و سال‌ها در مورد تمایز حقوق و اعتباریات مباحثه می‌کردیم و با  حساسیّت مواظبت می‌کردیم، سر جایش که می‌رسید متوجه می‌شدیم که  بدون این‌که خودمان بفهمیم یک استدلال تکوینی کرده‌ایم؛ آدم برمی‌گردد و می‌بیند که این‌ها را با هم مخلوط کردیم[2]. خلط اعتبار با تکوین فضای […]

بسم الله الرحمن الرحیم فصل اول: قواعد روشی شارع بعثت علی الحنیفیه السهله السمحه وقتی ما این روایت معروف را همه می‌شنویم« بعثتُ علی الشریعة السمحة السهلة[1]» معلوم است که محتوا هم به ذهن می‌آید، اما قبل از این‌که محتوا به ذهن بیاید، آن روشِ تشریع، روشِ تقنین، جلوه می کند؛ یعنی شریعت می‌خواهد بنائش […]

  کلام شیخ انصاری ره [1]مرحوم شیخ  در رسائل  فرمودند: احکام وضعیه؛ انتزاع از تکلیفیه ما اصلا حکم وضعی ای که جعل شارع باشد نداریم. همه احکامی که جعل شارع است تکلیفی است و همه­ی احکام وضعیه، منتزعه از تکلیفی است[2]. نقد دیدگاه شیخ در برخی مباحث، علما بر گردن همه طلبه ها حق دارند […]

بسم الله الرحمن الرحیم تحلیل علامه طباطبائی [1]مفهوم وجود وعدم چگونه در ذهن ما پیدا شده است؟ علامه طباطبایی ظاهراً اولین کسی است از فلاسفه مسلمان که این بحث را مطرح کرده است. وجود؛ برگرفته از نسبت ایشان [در مقاله پنجم اصول فلسفه و روش رئالیسم] توضیح می‌دهند که انسان این مفهوم را از نسبت […]

بسم الله الرحمن الرحیم مراتب حکم در دیدگاه شهید صدر [1]شهید صدر در «حلقات الاصول» وقتی مراحل حکم را می‌گوید[2]، می‌گوید: ١.ملاکات یک عالم ملاکات داریم (که عالم نفس‌الامریات است)، ٢.اراده یک عالم اراده داریم (که تعلق حب به آن است)، ٣. انشاء و یک عالم انشاء؛ صوری بودن عالم انشاء بعد عالم انشاء را […]

«کتب علیکم الصیام» این آیه شریفه برای ما نحن فیه بهترین مثال است. بحث در ظاهر آیه است که همه می‌دانیم. به بحث‌ نسخ و چیزهایی که عده‌ای گفتند کاری نداریم[1]. آیه‌ی ۱۸۳ سوره‌ی مبارکه بقره: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ* أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ […]

بسم الله الرحمن الرحیم تبیین اعتباریّات با تکیه بر نظام اغراض و ارزش‌ها تمهید: اعتبار؛ لغت و کاربرد معنای لغوی اعتبار[1] کلمه‌ی «اعتباری» زیاد تکرار می‌شود. اگر تحلیل دقیقش به خوبی صورت بگیرد و مبادی اعتبار برای ما خوب واضح شود، ذهن در تحلیل مسائل، دچار مشکل نمی‌شود و به روشنی حرکت می‌کند. کلمه «اعتبار» […]

بسم الله الرحمن الرحیم جلسه ٣۵: ١٣٩٢/٠٩/٠۵ نظر آیت الله خویی در وقت نماز مغرب نمی‌دانم شما غیر از آن تعلیقه مرحوم آقای خویی چیزی پیدا کردید که مناسب باشد برای عبارت حاج آقا یا نه؟ من عبارت خود آقای خویی را دیدم که ایشان چه فرمودند. ایشان فقط دارند … شاگرد: تنقیح یا …؟ […]

بسم الله الرحمن الرحیم     جمع بندی نظر المیزان در روایات ق ازالمیزان در دو جا روایات مربوط به کوه قاف را خواندیم و مرحوم علامه طباطبائی فرمودند، این روایات اشبه به اسرائیلیات است و رد کردند؛ در ابتدای سوره ی شوری جلد هجدهم، صفحه پانزدهم و در بحث خودمان در سوره ی قاف. […]