نماز خائف از درنده و سيل

اگر خائفِ از «درنده‌ها» «و دزدها» و «سيل» و نحو آن باشد، مثل خوف از هجوم اعدا، قصرِ در كيفيّت مى‌نمايد. و اگر تخفيف، مطلوب است، مثل زمان مقاتله و تأثير دارد قصرِ كميّت، در زوال منشأ خوف، تقصير در عددهم مى‌نمايد؛ و در جميع احوال، مراعات اتيانِ به وظيفه اصليّه با قدرت و عدم خوف از ناحيه آن مى‌نمايد، چنانكه گذشت در خوف از اعدا.

و از اين مطلب، حكم نماز در محاربه با دشمنهاى غير دينى در موارد جواز دفاع با تأثير قصرِ در كميّت يا كيفيّت در تخلّص، معلوم مى‌شود.

و دور نيست عدم اختصاص احكام مذكوره، به خوفِ تلفِ نفس و عِرض، و جريانش در خوف بر مال فى‌الجمله.

و احوط ترك «نماز جمعه» است در حال خوف به غير طريقه سوّم كه نماز «عُسفان» بود به جهت نقل و تعدّد در يك مكان در اوّلى و بقاى امام بدون عدد به انتظار طايفه دوّم در نماز و انتفاى خطبه براى غير طايفه اوّل در دوّم از سه طريقه.

 مبادرت در نماز خوف

جايز است نماز خوف، به هر طريق از طرق مذكوره با يأسِ از تمكّن تا آخر وقت؛ و امّا با علم به تمكّن و نماز آمِن تا آخر وقت، احوط ترك مبادرت است؛ و با احتمالِ زوالِ خوف در وقت، اظهر جواز مبادرت و احوط تأخير است، و همچنين است حال نماز در شدّت خوف.

و امّا طريقه اوّل كه نماز «ذات النّخل» است، پس در هيچ حال، مانعى ندارد در غير «نماز جمعه»، چنانكه گذشت.

نماز غريق

[ شخصِ ] «موتحل» (در گل افتاده) و «غريق» و «حريق» و امثال ايشان، هر چه ممكن