مساجد مخالفين

و اقرب ترتيب آثار مسجديّت است بر مساجد مخالفين، در صورتى كه محكوم به كفر نباشند، «و بِيَعْ» و «كنائس» مشتركند با مساجد مخالفين در جهت حصول تقرّب، و در ساير جهات، تأمّل است.

  مصلى در خانه

و اتّخاذ مسجد در خانه شخصى ـ مثلاً ـ كه بيش از مصلاّى شخصى نيست، موجب ثبوت احكام مسجد نيست در غير ثواب مقصود.

  كفايت تحجير براى تحقق مسجد

بناى مساجد براى انشاى مسجديّت و تعمير آنها براى ابقاى مسجديّت، از مستحبّات مؤكّده است؛ و اقرب كفايت تحجير مباح است براى مسجديّت و مقدّمات آن، اگر به اين قصد انجام بگيرد.

  مستحبّات و مكروهات بنا در مساجد

مستحب است آن كه مكشوف باشد مساجد، و مسقّف نباشند، بلكه مكروه است تظليل به غير عريش كه از بوريا ساخته مى‌شود؛ و اقرب زوال كراهت به سبب ضرورت و مرجّحات ديگر است، و در صورت كراهت، نماز زير سايه مكروه است، نه مطلقا.

و مستحب است كه محلّ تطهير از اخباث، در خارج مسجد نزديك درب مسجد باشد؛ و اگر مستلزم تنجيس مسجد باشد چه در داخل يا خارج قريب و چه تنجيس ظاهر يا باطن مسجد كه مسجديّت آن سابق باشد، جايز نيست بناى آن.

و مستحبّ است كه مناره، با ديوار مسجد باشد نه در وسط آن، بلكه در صورت مزاحمت مصلّين، جايز نيست توسّط مناره متأخّره از مسجديّت جميع صحن مسجد.

و مكروه است بالاتر بودن مناره از سطح بالاى مسجد؛ و اقرب، ارتفاعِ كراهت است به سبب ضرورت و حاجت اگر مقرون به مفسده نباشد.