مى‌تواند تعيين وصى نمايد در صورت عدم ضرر زايد (به واسطه تعيين كلى در شخص) بر طفل، يا آنكه زايد ازيد از ثلث اموال موصى نباشد، وگرنه ولايت تعيين براى ولىّ اجبارى است.

و اما نسبت به اموال طفل از غير وراثت از موصى، پس هيچ [ظ: هر] گونه تصرفى كه از خود موصى در حيات او جايز نيست، وصايت او هم نافذ نيست.

چند فرع

  كفايت تحقق شروط وصى در حال موت

1. شروط موصى اليه ـ از قبيل تكليف و حريت و اسلام و عقل ـ معتبر است با عقلايى بودن ايصاء در حال حدوث انشا، تحقق آنها در حال وفات، پس ضرر ندارد انتفاى آنها در حال انشاى وصايت؛ و با تحقق در حال وفات، ولايت وصى محقّق مى‌شود.

  فقدان بعض شروط وصى بعد از فوت موصى

و اگر بعد از آن عارض شد فقدان يكى از آن شروط، ولايت استمرار نمى‌نمايد؛ بلكه در زمان فقدان، ولايت با حاكم شرع است. و آيا بعد از عود صفات در وصى، وصايت او عود مى‌نمايد يا نه؟ خلاف است، و عود خالى از وجه نيست، لكن خالى از مناقشه نيست، و منشأ آن، دخالت قصد موصى و ضعف اطلاق احوالىِ كاشف از قصد موصى در مثل جنون ادوارى طارى بعد از تحقق ولايت بعد از وفات است؛ پس احتياط در توافق با نظر حاكم، ترك نشود.

  وصايت به ولايت

2. شخص مى‌تواند وصايت به ولايت نمايد در صورت تحقق ولايت او، مثل ولايتش بر اولاد صغار يا بالغين با عدم كمال، در صورت صحّت ايصاى او به ولايت، به خلاف مثل حاكم و وصى غير مأذون در ايصاء يا ممنوع از آن به نحو متقدّم.