جاهل به وجوب تقصير بود و قصد قربت متمشّى شد، اعاده و قضا ندارد. و الحاق صوم به نماز، در صورت جهلِ به اين كه وظيفه، افطار است، محل تأمّل است.

و همچنين احوط، اعاده است در غير جهل به اصل وجوب تقصير، مثل جهل به خصوصيّات قواطع سفر؛ و همچنين در جهلِ مقيمِ ده روز، به اين كه وظيفه‌اش اتمام است، اگر قصر خواند، احوط اعاده است.

و جهل به محلّ قصر با او عملِ باطلِ على كلّ حال، صحيح نمى‌شود، مثل اين كه مغرب را در سفر دو ركعت بخواند.

و اگر جاهل به مسافت بود و اتمام كرد، احوط اعاده و قضا است و از زمان انكشاف بايد قصر بخواند.

اگر مسافر از روى فراموشى، تمام خواند، پس در وقت، متذكّر شد، اعاده لازم است؛ و اگر در خارج وقت، متذكّر شد، قضا لازم نيست؛ و اگر غفلت كرد و با اعتقاد عدم مسافت يا جهل به آن، قصر خواند، بعد منكشف شد مسافت بودن، اظهر عدم لزوم اعاده است با تمشّى قربت.

حال خواندن نماز ملاك قصر و اتمام است

اگر در اوّل وقت، حاضر بود، به قدرى كه بتواند چهار ركعت با شروط به جا بياورد و نماز را به جا نياورد، يا آن كه نتوانست با شروط به جا بياورد، بعد از آن مسافرت كرد، در سفر، نماز او قصر است بنا  بر اقوى.

و اگر در سفر، وقت داخل شد و متمكّن از اداى دو ركعت با شروط بود و به جا نياورد تا داخل منزل شد، يا آن كه متمكّن نبود، نماز او در منزل، تمام است بنا  بر اصحّ.

و قول ديگر كه موافق صناعت باشد، تخيير است؛ لكن اشتهارِ خلاف با عموم بلوى، و دورى از مرتكزِ از اطلاقاتِ حكمِ مسافر و حاضر، و شذوذ قولِ موافقِ جمع عرفى و اعراض غير شاذّ از آن و وضوح جمعِ دلالتى بين دو طايفه با شاهدِ جمع و احتياج مطلب به تصريحات، معيِّن قول مشهور است كه احد طرفين تخيير است تعيّناً.