فصل اوّل

احكام طُرُق نافذه عامّه

  جواز اخراج روزنه و اجنحه و شرايط آن

1. جايز است اخراج روزنه‌ها و اجنحه ـ مثل خشبهاى خارج از املاك اشخاص ـ به طرق نافذه عامّه اگر چه مستوعب طريق باشد، در صورت عدم اضرار به مارّه كه حق عبور آنها با خصوصيات آنها ثابت است، اگر چه ترك اضرار، به ارتفاع جناح از نفس محل عبور باشد [در صورت] و عدم اضرار به املاك شخصيّه همسايه‌ها، بر حسب سيره و اتفاق منقول از «مجمع الفائده» و «دروس». و هم چنين ميزابهاى غير مضرّ به مارّه و ساير تصرفات در طرق نافذه، غير مضرّه.

و معارضه همسايه‌ها و ديگران اثرى ندارد با حفظ خصوصيات مذكوره، و نمى‌توانند ازاله و هدم نمايند، و مى‌توانند عملاً معارضه به مثل نمايند در حين ايجاد؛ پس با تنازع، ترجيح به مقدار سبق و با عدم آن، تصالح به تنصيف طريق و نحو آن مى‌نمايند.

  حكم اخراج جناح در صورت امكان اشراف

2. اگر اخراج جناح، مقتضى امكان اشراف بر همسايه در خانه و مسكن او باشد، پس در لحوقش بر تصرّف در املاك شخصيّه ـ كه معروف جواز تعليه مقتضيه امكان اشراف و عدم جوازِ نفس اشراف است ـ تأمل است؛ و اعتبار به ضرر حالى كه معرضيّت ضرر فعلى است، اقتضاى حق منع دارد در مقام، بلكه در اصل ـ اگر