[ است ] قضا كردن هر گاه خلال نكرده باشد.

و احوط نكشيدن فضلات است از سر[1] به سوى حلق. و هر گاه به فضاى دهن آب دماغ يا خلط سينه را بياورد و فرو برد، باطل مى‌كند.

  چشيدن غذا يا جويدن آن در حال روزه

س . انگشتر مكيدن و طعام جويدن به جهت طفل يا مرغ و نحو آن و چشيدن نمك طعام و امثال آن، چه صورت دارد؟

ج . سبب بطلان روزه نمى‌شود مادامى كه عمداً چيزى فرو نبرد، و احوط و اَوْلى ترك امور مذكوره است بدون ضرورت و حاجت؛ و اگر بدون اختيار به حلق او فرو رفت چيزى، در اين موضع، باعث بطلان روزه نمى‌شود.

  جواز مضمضه در حال صوم

س . مضمضه كردن از براى روزه دار ولو به جهت غير وضو باشد، جايز است يا نه؟

ج . بلى جايز است اگر چه به جهت خنك شدن باشد؛[2] وافضل ترك آن است درغير وضو.

[1] . لكن جواز آن با عدم وصول به فضاى دهان، خالى از وجه نيست در عاديات غير صائم، و احتياط وجوبى، در بطلان است به ابتلاع بعد از رسيدن به فضاى دهان، چه از سر باشد، يا از سينه يا بصاق مجتمع كثير غير عادى.

و افساد روزه از جهت اكل و شرب با الغاى خصوصيت، غيرِ حيثيتِ اضرارِ محرّم است در مواردى كه محقّق باشد كه مربوط به صدق اكل و تناول طعام نيست كه منصرفند به سوى آنچه كه از خارج باشد و از طريق حلق به جوف برسد.

[2] . لكن اگر به غير اختيار، آبِ مضمضه، داخل حلق شد، احوط وجوب قضا است در غير وضو براى فريضه و تداوى لازم در زمان صوم، مانند وضو براى نافله يا عطش يا عبث و نحو آنها.