1
س . اگر ترك كند جواب سلام را، چه صورت دارد؟
ج . نماز صحيح است، چه با بقاى محلِّ جواب، مشغول به ذكر يا قرائتى شده، يا نشده باشد؛ و به هر تقدير، گناهكار است.
و واجب است آن كه جواب، مثل صيغه سلام باشد، هر چند به غير صيغه قرآنيّه كه «سلام عليكم» است بوده باشد و بهتر مراعات مِثليّتِ[1] تعريف و تنكير و اِفراد و جمع است در صِيَغ اربعه كه عبارت از «سلامٌ عليك » و «السلام عليك » و «السّلام عليكم» و «سلامٌ عليكم» است.
پنجم: «قهقهه كردن» است اگر چه از روى اختيار نباشد على الاحوط؛[2] و آن، خندهاى است كه مشتمل بر آواز و مدّ و ترجيع باشد. و احوط اجراى احكام بطلان، بر مطلق آواز است.
و «تبسّم» كه آن را «لبخند» گويند، مبطل نيست اگر چه عمداً باشد.
ششم: «گريستن به آواز» است به جهت امر دنيوى، خواه از جهتِ فوت آن باشد، يا از جهت طلب آن، مگر [ اين كه ] در مقام طلب از خدا باشد؛ لكن هرگاه سهواً باشد، موجب فساد نمىگردد.
س . در گريستن بىآواز چه مىفرماييد؟
ج . احتياطِ لازم،[3] اعاده آن نماز است. و گريستن بر امر آخرت اگر چه به آواز باشد، مبطل نيست و كسى كه بىاختيار شود در گريستن در امر دنيوى، عمل او باطل است على الاحوط.[4]
[1] . بلكه اظهر لزوم است در هر صيغه سلام، چنانچه در تعليقه ذكر شد.
[2] . گذشت تفصيل و مورد احتياط در تعليقه.
[3] . ذكر شد كه لازم نيست.
[4] . گذشت تفصيل و مورد احتياط در تعليقه.