س . هرگاه عمداً كسى قنوت را ترك نمود، جايز است در غير محلّ به جا آوردن آن يا نه؟

ج . جايز نيست.

و آنچه مذكور شد، در غير «نماز جمعه» بود؛ امّا در نماز جمعه، پس مستحب است دو قنوت: يكى پيش از ركوع ركعت اولى و يكى بعد از ركوع ركعت دوّم.

س . آيا مستحب است در هر نافله، قنوت يا نه؟

ج . بلى مستحب است و مؤكّد است در نافله «وتر».

س . آيا در قنوت، معتبر است قول مخصوصى يا نه؟

ج . معتبر نيست، بلكه كفايت مى‌كند آنچه را كه اختيار مى‌كند از ذكر و دعا.

س . در قنوت جايز است يك «سبحان‌اللّه‌» يا يك «بسم‌اللّه‌» يا يك «لا اله الا اللّه‌» يا نه؟

 ج . بلى جايز است، چه تعجيل در اتمام نماز داشته باشد يا نه؛ و بهتر متابعت ادعيه مأثوره و ادعيه قرآنيّه و «كلمات فرج» است خصوصاً در «جمعه» و «وتر».

س . «سلام على المرسلين» از كلمات فرج است يا نه؟

ج . معلوم نيست. احوط خواندن آن است به قصد قرآنيّت، بلكه در بعض روايات، نهى شده از خواندن آن در قنوت نماز جمعه.

س . آيا در قنوت و غير قنوت از ساير افعال نماز، دعا كردن به فارسى جايز است يا نه؟

ج . جايز است دعاى به فارسى چه در قنوت و چه در غير آن؛ و همچنين است مغلوط مادّة،[1] ولى قنوتى كه وظيفه است به عمل نيامده.

تعقيبات نماز[2]

 س . تعقيبات بعد از نماز ـ چه فرايض و چه نوافل ـ مجملى از ثواب آن را بيان فرماييد؟

[1] . گذشت تفصيل آن در تعليقه.

[2] و از مستحبّات نماز «تعقيب» يعنى اشتغال بعد از فراغ از نماز به ذكر و دعا و قرآن است. <->