و اقوى اختصاص اين[1] حكم است به نجاست حاصله از زمين نه از خارج.

و هرگاه پيش از راه رفتن و مانند آن، عين نجاست، زايل شود، به همين مسّ نمودن به زمين كفايت نمودن در تطهير، مشكل است، بلكه لابدّ است از زوال عين نجاست به مشى يا مسح، يعنى ماليدن به زمين. و همچنين است حكم نجاست غير جِرميّه‌اى كه از اصل، عين ندارد، مثل بول و آب متنجّس كه خشكيده باشد، به مشى و مسح پاك[2] نمى‌شود.

و فرقى نيست در زمين ما بين خاك و سنگ و غير اينها از چيزهايى كه زمين گفته مى‌شود.[3]

و معتبر است پاك[4] بودن زمين از عين نجاست و اين كه تر نباشد به قسمى كه رطوبت از آن، به كف پا تعدّى نمايد و اندك نَم داشتن، ضرر ندارد با صدق جفاف عرفاً اگر چه بهتر آن است كه زمين خشك باشد.

و پاك كردن زمين، كف دست و زانو و پشت پاى كسى [ را ] كه به پشت پا يا به دو زانو يا به كف دستها راه برود، محل تأمل[5] است. و همچنين هر چيزى كه حفظ دست

[1] . به جهت عدم ثبوت مطهريّت در غير فرض به حسب نصوص و استناد فتاوى به همين نصوص غير مطلقه؛ پس عبرت به اطلاق فتاوى نيست و استصحاب نجاست در غير فرض، محكَّم است.

[2] . اظهر كفايت مماسّه است در حكميّه و عينيّه بعد از زوال عين، اگر چه صدق مشى و مسح ننمايد.

[3] . و همچنين ما بين متّصل به زمين و منفصل از آن در مطهِّر «به كسر» على الاظهر.

[4] . على الاحوط و همچنين از نجاست حكميّه،]  و ] مبنى بر احتياط است نبودن رطوبت مسريه در زمين.

[5] . اظهر آن است كه پاك مى‌كند.