در باره غير عامد، كافى است، چنانچه خواهد آمد.

چهارم: اگر كسى به سبب عذرى ـ مثل نسيان و ضيق وقت و نحو آن ـ ادراك وقوف در جزئى از مدّت مذكوره نكند، پس كفايت مى‌كند او را بودن به عرفات در مقدارى از شب عيد هر چند اندك باشد؛ و اين زمان را «وقت اضطرارى عرفه» مى‌گويند؛ و اگر كسى ترك كند آن را عمدا، پس ظاهر، الحاق آن است به وقوف اختيارى عرفه در افساد حج، هر چند ادراك نمايد وقوف مشعر را.

پنجم: اگر كسى فراموش كند وقوف به عرفات را در وقت اختيارى و اضطرارى، كفايت مى‌كند از براى صحّت حج او ادراك وقوف به مشعر الحرام در زمان اختيارى او، چنانچه خواهد آمد.

   اختلاف در تشخيص روز عرفه

ششم: آن كه هرگاه در پيش قاضى عامّه، هلال ثابت شود و حكم كند، و در پيش شيعه شرعا ثابت نشده باشد، لهذا روز عرفه در نزد عامّه روز هشتم باشد در پيش شيعه، پس اگر ممكن است مخالفت ايشان در بيرون رفتن به سوى عرفات كه روز خروج ايشان است از مكّه، يا ممكن باشد ماندن شب آن روز در عرفات تا فردا كه روز عرفه است يا رفتن و برگشتن فردا پيش از غروب آفتاب به جهت ادراك وقوف اختيارى عرفه يا بعد از غروب آفتاب به جهت ادراك اضطرارى آن اگر متمكّن شود از مراجعت قبل از آن، پس واجب است كه چنين كند تا ادراك وقوف اختيارى يا اضطرارى نمايد، از آن جا به مشعر رفته ادراك آن نيز نمايد و اعمال روز عيد را در منى به عمل آورد؛ و اگر ممكن نشود ادراك وقوف عرفه اصلاً، پس اگر ممكن است ادراك وقوف مشعر الحرام، پس آن نيز كفايت مى‌كند و حج او صحيح است و الاّ حج او در آن سال فاسد خواهد بود. الحاصل تقيّه در اين مقام مصحّحِ عمل نمى‌شود على